Χειρουργική ενδοκρινών αδένων

γ.σπηλιοπουλος

Είναι ένα ευρύ πεδίο της χειρουργικής και αφορά τη χειρουργική των παθήσεων του θυρεοειδούς, των παραθυρεοειδών, των επινεφριδίων και ορισμένων όγκων του παγκρέατος και του λεπτού εντέρου.

Θυροειδελτομή

Πρόκειται για την χειρουργική αφαίρεση μέρους ή και ολόκληρου του θυρεοειδούς αδένα.

Ο θυρεοειδής είναι ένα όργανο σε σχήμα «πεταλούδας» ο οποίος βρίσκεται στο πρόσθιο τμήμα του λαιμού. Είναι εξαιρετικά σημαντικός γιατί οι ορμόνες τις οποίες παράγει ελέγχουν τον μεταβολισμό, την καρδιακή λειτουργία, την διάθεση κτλ.

Οι ενδείξεις της θυρεοειδεκτομής είναι:

  • Η αύξηση του μεγέθους λόγω όζων. Αφαιρώντας τον αδένα μειώνουμε την πίεση στον τράχηλο καθώς επίσης όζους οι οποίοι είναι ύποπτοι για εξαλλαγή σε καρκίνο.
  • Ο υπερθυρεοειδισμός (υπερβολική δραστηριότητα του οργάνου). Ο αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα θυροξίνης. Η θυρεοειδεκτομή είναι μία θεραπευτική επιλογή για να αποφύγει κανείς μεταξύ των άλλων τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.
  • Ο καρκίνος του θυρεοειδούς. Είναι μια συχνή αιτία αφαίρεσης του οργάνου. Συχνά συνδυάζεται με χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου και σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να συνδυάζεται με αφαίρεση των λεμφαδένων του τραχήλου.

Χειρουργική αφαίρεση

Γίνεται με τομή και υπό γενική αναισθησία.

Διαρκεί λιγότερο από 2 ώρες και η απαιτούμενη νοσηλεία είναι 24 ωρών.

Υπάρχουν και άλλες χειρουργικές μέθοδοι όπως η ενδοσκοπική θυρεοειδεκτομή ή μέσω της στοματικής κοιλότητος. Αυτές οι μέθοδοι ποτέ δεν εφαρμόστηκαν σε ευρεία κλίμακα και δεν προτείνονται για όλους τους ασθενείς.

Μετά το χειρουργείο

Είναι απαραίτητη η παρακολούθηση από ενδοκρινολόγο. Στις περιπτώσεις ολικής αφαίρεσης του θυρεοειδούς απαιτείται δια βία φαρμακευτική αγωγή με υποκατάστατο της θυρορμόνης.

Κίνδυνοι της θυρεοειδεκτομής

Η επέμβαση σε γενικές γραμμές είναι ασφαλής. Σε σπάνιες περιπτώσεις όμως μπορεί να επιπλακεί με:

  • Αιμορραγία.
  • Λοίμωξη.
  • Χαμηλά επίπεδα παραθορμόνης λόγω τυχαίας βλάβης των παραθυρεοειδών αδένων.
  • Βλάβη των νεύρων των φωνητικών χορδών,

Παραθυροειδεκτομή

Πρόκειται για την χειρουργική αφαίρεση ενός ή περισσότερων παραθυρεοειδών αδένων λόγω παρουσίας αδενώματος και υπερλειτουργίας.

Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι 4 μικρά όργανα (μεγέθους φακής) τα οποία βρίσκονται πίσω από τον θυρεοειδή αδένα.

Παράγουν την παραθορμόνη η οποία ρυθμίζει το επίπεδο του ασβεστίου στο σώμα. Η παρουσία της είναι απαραίτητη για την λειτουργία των νεύρων, των μυών και για την υγεία των οστών.

Ο παραθυρεοειδής αδένας ο οποίος ευθύνεται για υπερλειτουργία, αφαιρείται. Η υπερλειτουργία προκαλεί αυξημένα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα.

Αυτό έχει σαν επακόλουθο την αδυναμία των οστών, την δημιουργία λίθων στα νεφρά, κόπωση, προβλήματα μνήμης, μυικούς πόνους, υπερβολική διούρηση κτλ.

Ο υπερπαραθυρεοειδισμός λέγεται πρωτοπαθής όταν η υπερλειτουργία του οφείλεται σε μία υπερπλασία του οργάνου η οποία δεν είναι καρκίνος και η οποία υπερπαράγει παραθορμόνη.

Ο δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός σπάνια απαιτεί χειρουργική επέμβαση καθότι είναι το αποτέλεσμα παθήσεων σε άλλα όργανα όπως οι νεφροί.

Χειρουργικές απιπλοκές

Οι χειρουργικές επιπλοκές είναι σπάνιες. Ενδεικτικά αναφέρω τις παρακάτω:

  • Λοίμωξη.
  • Αιμάτωμα.
  • Χρόνια υποασβεστιαιμία λόγω βλάβης και στους 4 παραθυρεοειδείς.
  • Υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα λόγω ενός 2ουαδενώματος το οποίο υπερπαράγει παραθορμόνη μετά το χειρουργείο.

Επινεφρίδια

Η χειρουργική αφαίρεση των επινεφριδίων λέγεται επινεφριδεκτομή. Πρόκειται για 2 αδένες (δεξιός και αριστερός) οι οποίοι βρίσκονται στο πάνω μέρος κάθε νεφρού. Οι ορμόνες που παράγουν επηρεάζουν όλο το σώμα. Ελέγχουν τον μεταβολισμό, το ανοσοποιητικό σύστημα, την πίεση του αίματος, το σάκχαρο του αίματος και άλλες σημαντικές σωματικές λειτουργίες.

Η επινεφριδεκτομή επιβάλλεται όταν το όργανο παρουσιάζει έναν καλοήθη ή κακοήθη όγκο. Οι κακοήθειες των επινεφριδίων είναι σπάνιες. Εάν αφαιρεθεί μόνο ένα επινεφρίδιο, το άλλο καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού σε ορμόνες. Εάν αφαιρεθούν και τα 2 επινεφρίδια είναι απαραίτητη η θεραπεία υποκατάστασης με φάρμακα εφ’όρου ζωής.

Χειρουργικές ενδείξεις

  • Όγκος
  • Υπερβολική παραγωγή ορμονών. Τα προβλήματα τα οποία προκύπτουν από την υπερέκκριση ορμονών είναι πολύ σημαντικά και αφορούν την επικίνδυνη αύξηση της αρτηριακής πίεσης (φαιοχρωμοκύτωμα), την έκκριση κορτιζόνης από το σώμα ή αλδοστερόνης.

Είναι κεφαλαιώδους σημασίας ο προσεκτικός προεγχειρητικός έλεγχος, η ακριβής διάγνωση και η έγκαιρη χορήγηση θεραπείας υποκατάστασης. Το χειρουργείο γίνεται λαπαροσκοπικά και ανάλογα με το μέγεθος της βλάβης μπορεί να διαρκέσει έως και 3 ώρες.

Οι επινεφριδεκτομές με τομή είναι σπάνιες και αφορούν κυρίως πολύ ευμεγέθεις όγκους