Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 2, το ήπαρ παράγει υπερβολική γλυκόζη και η αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης του σώματος είναι μειωμένη (αντοχή στην ινσουλίνη).
Η αποκατάσταση της αποτελεσματικότητας της ινσουλίνης στους ιστούς και η αύξηση της ποσότητάς της στο σώμα είναι δυο σημαντικοί στόχοι που επιτυγχάνονται δύσκολα με φάρμακα.
Έρευνες που έχουν γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο απέδειξαν ότι οι βαριατρικές επεμβάσεις και ιδίως οι επεμβάσεις που περιέχουν παράκαμψη (γαστρικό by-pass, duodenal switch), μπορούν να ομαλοποιήσουν εντελώς τον μεταβολισμό της γλυκόζης ακόμη και από την πρώτη εβδομάδα μετά το χειρουργείο και πριν τη μεγάλη απώλεια βάρους. Αυτό δεν συμβαίνει στην επέμβαση του γαστρικού δακτυλίου.
Οι μηχανισμοί με τους οποίους το “γαστρικό by-pass” και το “duodenal switch” βελτιώνουν τον μεταβολισμό είναι πολλοί, δρουν προς την ίδια κατεύθυνση και αλληλοσυμπληρώνονται.
Μειώνεται η έκκριση της γρελίνης (ορμόνη της «όρεξης») αυξάνεται η έκκριση PYY( ορμόνη του κορεσμού) αυξάνεται η έκκριση του GLP-1, το οποίο είναι ένα πεπτίδιο που εκκρίνεται από τα κύτταρα L του λεπτού εντέρου και αυξάνει κατά τη διάρκεια των γευμάτων την έκκριση της ινσουλίνης.
Ένας άλλος μηχανισμός της μεταβολικής δράσης των επεμβάσεων με παράκαμψη είναι η αλλαγή του προφίλ των εκκρίσεων των λιποκυτοκινών.
Οι λιποκυτοκίνες είναι ορμόνες, οι οποίες εκκρίνονται από το λίπος που έχουνε μεγάλη δράση στην ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη.
Μερικές από αυτές τις ουσίες, όπως η βισφατίνη και η λεπτίνη έχουν υπερβολική έκκριση στα παχύσαρκα άτομα και άλλες όπως η λιπονεκτινη είναι μειωμένες σε περίπτωση αντοχής στην ινσουλίνη.
Ο λιπώδης ιστός συνθέτει επίσης παράγοντες φλεγμονής όπως η IL-6 και TNF-α. Η μεταβολική χειρουργική λοιπόν και με περίπτωση παράκαμψης, ομαλοποιούν την έκκριση όλων αυτών των ουσιών.
Ένας άλλος εκπληκτικός μηχανισμός περιλαμβάνει τη μείωση της αποθήκευσης των τριγλυκεριδίων στους μυς και του ήπαρ, μετά από επέμβαση με παράκαμψη.
Τα τριγλυκερίδια που αποθηκεύονται εκτός των λιποκυττάρων, ευνοούν την ανάπτυξη αντοχής στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2.
Οι επεμβάσεις που περιλαμβάνουν παράκαμψη μειώνουν τα αποθηκευμένα λιπίδια κυρίως από τους μυς και επιτρέπουν έτσι την ομαλοποίηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη.
H έννοια της μεταβολικής χειρουργικής έχει αποσαφηνιστεί πλέον, και χαρακτηριστικά αναφέρω τα λόγια του NICOLA SCOPINARO, Ιταλού χειρουργού που υπήρξε ένας από τους πατέρες της: «Οι ανατομικές αλλαγές που προκαλούνται από τη χειρουργική πράξη διορθώνουν ή εξαφανίζουν μια δυσλειτουργία υπεύθυνη για μια μεταβολική νόσο, ή προκαλούν μια λειτουργική αλλαγή, η οποία μπορεί να υπερκαλύψει μια ελαττωματική λειτουργία του οργανισμού.
Η απώλεια βάρους από μόνη της είχε κεφαλαιώδη σημασία στην αρχή αυτής της χειρουργικής εμπειρίας.
Προοδευτικά όμως είδαμε ότι αυτού του είδους η χειρουργική, θεραπεύει τον διαβήτη καθώς επίσης και διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων.
Η μεταβολική χειρουργική παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων τόσο στον άντρα όσο και στη γυναίκα. Η γονιμότητα βελτιώνεται, κάνοντας τους κύκλους της περιόδου κανονικούς.
Συμπερασματικά, η βαριατρική χειρουργική έχει τεράστια μεταβολική επίδραση επεκτείνοντας τα ευεργετικά της επακόλουθα πολύ πιο πέρα από την απώλεια βάρους.
Είναι μια χειρουργική της οποίας οι ενδείξεις δεν βασίζονται αποκλειστικά στο υπερβολικό βάρος αλλά στη θεραπεία και άλλων παθολογιών όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπερτριγλυκεριδαιμία, ορισμένοι τύποι καρκίνων, αναπνευστικά προβλήματα, η υπογονιμότητα κ.λπ.
Άρα λοιπόν η προσέγγιση του υπέρβαρου ασθενούς απαιτεί σύνθετη επιστημονική σκέψη και εξαιρετική κλινική εμπειρία.
