Συχνά οι όγκοι του παγκρέατος αναπτύσσονται σιωπηλά, για πολύ καιρό, πριν δώσουν κλινικά σημάδια. Τα πιο συνηθισμένα από αυτά είναι:
- ο ίκτερος (χρυσή)
- ο πόνος στη μέση
- η απώλεια βάρους
- η κακουχία
- η έλλειψη όρεξης
Το καλύτερο ενδεχόμενο ίασης, αφορά όγκους που ανακαλύπτονται σε πρώιμο στάδιο.
Συνήθως και με κάθε επιφύλαξη, θεωρούνται ανεγχείρητοι οι καρκίνοι του παγκρέατος, οι οποίοι έχουν διηθήσει μεγάλα αγγεία της περιοχής, όπως άνω μεσεντέριος αρτηρία ή φλέβα, η πυλαία φλέβα ή ο αλλύρειος τρίποδας, καθώς επίσης και ο καρκίνος με μεταστάσεις. Οι μορφές του καρκίνου στην αξονική τομογραφία μπορεί να είναι συμπαγείς ή κυστικές (κυσταδενοκαρκίνωμα), γι’ αυτό και κανένα κυστικό μόρφωμα του παγκρέατος δεν πρέπει να μένει χωρίς διερεύνηση.
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι σε κατακόρυφη αύξηση τα τελευταία χρόνια και σε γενικές γραμμές, δεν είναι καλής πρόγνωσης.
Παράγοντες κινδύνου
Αποτελεί τον 12ο σε συχνότητα, καρκίνο στον άνθρωπο.Οι αποδεδειγμένοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του παγκρέατος είναι:
- το κάπνισμα
- το αλκοόλ
- μερικοί τύποι διατροφής
- η χρόνια παγκρεατίτιδα
- η κληρονομική προδιάθεση
Αφαίρεση της κεφαλής του παγλρέατος - Whipple
Η συγκεκριμένη επέμβαση επιτρέπει την αφαίρεση του τμήματος του παγκρέατος, το οποίο βρίσκεται σε επαφή με τον δωδεκαδάκτυλο και το αποκαλείται «κεφαλή του παγκρέατος». Είναι η συνηθέστερη θεραπευτική πρόταση για καρκίνους που αφορούν την κεφαλή του παγκρέατος, τον χοληδόχο πόρο ή το δωδεκαδάχτυλο.
Σε αυτή την εξαιρετικά πολύπλοκη χειρουργική πράξη, αφαιρούνται η κεφαλή του παγκρέατος, το δωδεκαδάκτυλο – σε όλο του το μήκος – το κατώτερο τριτημόριο (δηλαδή το 1/3 του στομάχου), το κάτω ήμισυ του χοληδόχου πόρου και η χοληδόχος κύστη.
Η αφαίρεση αυτών των οργάνων αποτελεί και την 1η φάση της χειρουργικής επέμβασης. Η 2η φάση, είναι η αποκατάσταση της συνέχειας του πεπτικού συστήματος της περιοχής, με ένωση του παγκρέατος, που μένει, στο λεπτό έντερο (παγκρεατονηστιδική αναστόμωση), του χοληδόχου πόρου με το λεπτό έντερο (χολοπεπτική αναστόμωση) και του στομάχου με το λεπτό έντερο (γαστρονηστιδική αναστόμωση).
Η διάρκεια αυτής της επέμβασης είναι μέσο όρο 5-6 ώρες. Μετά την επέμβαση το σωληνάκι, το οποίο τοποθετείται από τη μύτη και χρησιμεύει στο να αδειάζει τα γαστρικά υγρά, συνήθως αφαιρείται μετά την κινητοποίηση του πεπτικού συστήματος. Η διάρκεια της νοσηλείας είναι 9-14 ημερών.
Αφαίρεση της ουράς του παγκρέατος
Είναι μια ογκολογική επέμβαση πιο απλή από την προηγούμενη, διότι δεν απαιτεί την αποκατάσταση της συνέχειας του πεπτικού συστήματος μετά την αφαίρεση του όγκου.
Προτείνεται για όγκους του παγκρέατος, οι οποίοι βρίσκονται αριστερά από τον άξονα των αγγείων, άνω μεσεντερίου, πυλαίας φλέβας και μπορεί να περιλαμβάνει, για ογκολογικούς λόγους και τον σπλήνα (σπληνεκτομή). Αυτό γίνεται για να αφαιρεθούν όλοι οι λεμφαδένες που βρίσκονται γύρω από την σπληνική αρτηρία και την πύλη του σπλήνα. Η επέμβαση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια λαπαροσκοπικά.
Η σημαντικότερη μετεγχειρητική επιπλοκή είναι το παγκρεατικό συρίγγιο, το οποίο αντιμετωπίζεται συνήθως χωρίς χειρουργείο, με παροχέτευση ενδοφλέβια αγωγή και σίτιση από τη φλεβική οδό και όχι από το στόμα.
Η αφαίρεση του σπλήνα προκαλεί μια παροδική αύξηση των αιμοπεταλίων στο αίμα που επιβάλει τη χρήση αντισυγκολλητικών φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη και προδιαθέτει σε λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο, μηνιγγιόκοκκο, Haemophilus κ.λ.π.. Αυτό επιβάλει μετά το χειρουργείο την προληπτική λήψη αντιβιοτικού τουλάχιστον για 2 χρόνια και του συστηματικού εμβολιασμού κατά του πνευμονιόκοκκου, μηνιγγιόκοκκου και του HAEMOPHILUS.
Αυτά τα εμβόλια γίνονται 2 εβδομάδες πριν από μία προγραμματισμένη επέμβαση ή 2 εβδομάδες μετά το χειρουργείο. Σε ποσοστό 10 ή 15% αυτών των επεμβάσεων μπορεί να εμφανιστεί σακχαρώδης διαβήτης, λόγω αφαίρεσης κυττάρων που εκκρίνουν ινσουλίνη, μαζί με τον όγκο.
Ολική παγκρεατεκτομή
Είναι σήμερα εξαιρετικά σπάνια επέμβαση και εφαρμόζεται σε μερικές διάσπαρτες μορφές κακοηθείας, μέσα στο όργανο που αφορούν κυρίως τον παγκρεατικό πόρο.
Περιλαμβάνει τη διατομή του χοληδόχου πόρου, του δωδεκαδακτύλου, ενός μέρος του στομάχου και την αφαίρεση του σπλήνα. Η αποκατάσταση της συνέχειας του πεπτικού είναι ίδια με αυτή που γίνεται στην επέμβαση κατά WHIPPLE.
Αντίθετα όμως, ο μετεγχειρητικός διαβήτης μετά την ολική παγκρεατεκτομή, είναι αναπόφευκτος και ο ασθενής θα πρέπει να πάρει εφ’ όρου ζωής ινσουλίνη.
Επιπλοκές μετα την επέμβαση
Η πιο συχνή επιπλοκή είναι το παγκρεατικό συρίγγιο, το οποίο οφείλεται σε κακή επούλωση ανάμεσα στο πάγκρεας και το λεπτό έντερο. Σήμερα θεραπεύεται, χωρίς επανεπέμβαση, με προσωρινή διακοπή της σίτισης από το στόμα (ενδοφλέβια σίτιση) και χορήγηση φαρμάκων όπως η σωματοστατίνη, που μειώνει την έκκριση του παγκρεατικού υγρού.
